[Download] Giáo trình Luật hành chính Việt Nam: Phần 1 – PGS.TS Nguyễn Duy Phương – Tải về File Word, PDF

1663-2020/CXBIPH/03-190/TP

CHỦ BIÊN
PGS.TS. Nguyễn Duy Phương

TẬP THỂ TÁC GIẢ

PGS.TS. Nguyễn Duy Phương Chương II, V, VI, VII, VIII

TS. Nguyễn Thị Châu Chương I

ThS. Nguyễn Khắc Hùng Chương IX, X, XII

ThS. Bùi Thị Thuận Ánh Chương III, IV, XI

5

HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH
(Theo Quyết định số 491/QĐ-ĐHL-KHCN ngày 21/10/2019
của Hiệu trưởng Trường Đại học Luật, Đại học Huế)

Chủ tịch Hội đồng:
PGS.TS. Đoàn Đức Lương
Trường Đại học Luật, Đại học Huế

Thư ký Hội đồng:
TS. Cao Đình Lành
Trường Đại học Luật, Đại học Huế

Phản biện 1:
TS. Lê Thị Nga
Trường Đại học Luật, Đại học Huế

Phản biện 2:
TS. Trần Công Dũng
Trường Chính trị Nguyễn Chí Thanh

Ủy viên:
TS. Đặng Công Cường
Trường Đại học Luật, Đại học Huế

6

MỤC LỤC

LỜI GIỚI THIỆU 17
CHƯƠNG I
NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH,
KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH 19
1. NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM 19
1.1. Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính 19
1.2. Phương pháp điều chỉnh của luật hành chính 23
2. PHÂN BIỆT LUẬT HÀNH CHÍNH VỚI MỘT SỐ
NGÀNH LUẬT KHÁC 24
2.1. Luật hành chính với luật hiến pháp 24
2.2. Luật hành chính với luật dân sự 25
2.3. Luật hành chính với luật hình sự 26
2.4. Luật hành chính với luật tài chính 26
2.5. Luật hành chính với luật lao động 26
2.6. Luật hành chính với luật tố tụng hành chính 27
3. HỆ THỐNG LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM 27
3.1. Khái niệm 27
3.2. Hệ thống luật hành chính 27
4. KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH 28
4.1. Đối tượng nghiên cứu của khoa học luật hành chính 29
4.2. Phương pháp nghiên cứu của khoa học luật
hành chính 29
4.3. Nhiệm vụ của khoa học luật hành chính 30
CÂU HỎI ÔN TẬP 30

7

CHƯƠNG II
QUY PHẠM PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH VÀ
QUAN HỆ PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH 32
1. QUY PHẠM PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH 32
1.1. Khái niệm quy phạm pháp luật hành chính 32
1.2. Đặc điểm của quy phạm pháp luật hành chính 32
1.3. Nội dung của quy phạm pháp luật hành chính 34
1.4. Phân loại quy phạm pháp luật hành chính 34
1.5. Cơ cấu của quy phạm pháp luật hành chính 36
1.6. Thực hiện quy phạm pháp luật hành chính 37
2. QUAN HỆ PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH 39
2.1. Khái niệm quan hệ pháp luật hành chính 39
2.2. Đặc trưng của quan hệ pháp luật hành chính 39
2.3. Phân loại quan hệ pháp luật hành chính 41
2.4. Cấu thành của quan hệ pháp luật hành chính 41
2.5. Cơ sở làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ
pháp luật hành chính 43
2.6. Nguồn của luật hành chính 44
2.7. Các hình thức thông tin và nhiệm vụ hệ thống hóa
nguồn của luật hành chính 46
CÂU HỎI ÔN TẬP 48

CHƯƠNG III
NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN
TRONG QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 50
1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ HỆ THỐNG CÁC
NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG QUẢN LÝ HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC 50
1.1. Khái niệm các nguyên tắc cơ bản trong quản lý
hành chính nhà nước 50
1.2. Ðặc điểm của các nguyên tắc cơ bản trong quản lý
hành chính nhà nước 51

8

1.3. Hệ thống các nguyên tắc cơ bản trong quản lý hành
chính nhà nước 52
2. NỘI DUNG CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG
QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 53
2.1. Các nguyên tắc chính trị – xã hội 53
2.2. Các nguyên tắc tổ chức – kỹ thuật 65
CÂU HỎI ÔN TẬP 68

CHƯƠNG IV
NHỮNG HÌNH THỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP
QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 69
1. HÌNH THỨC QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 69
1.1. Khái niệm hình thức quản lý hành chính nhà nước 69
1.2. Các hình thức quản lý hành chính nhà nước 69
2. CÁC PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC 71
2.1. Khái niệm và đặc điểm của các phương pháp quản
lý hành chính nhà nước 71
2.2. Các phương pháp quản lý hành chính nhà nước 72
CÂU HỎI ÔN TẬP 75

CHƯƠNG V
THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 76
1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỦ TỤC
HÀNH CHÍNH 76
1.1. Khái niệm thủ tục hành chính 76
1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính 77
1.3. Ý nghĩa của thủ tục hành chính 78
1.4. Các nguyên tắc của thủ tục hành chính 79
2. CHỦ THỂ CỦA THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 79
2.1. Cơ quan hành chính nhà nước 79
2.2. Cơ quan lập pháp và cơ quan tư pháp 79

9

2.3. Tổ chức xã hội và tổ chức kinh tế 79
2.4. Cá nhân 80
3. CÁC LOẠI THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 80
3.1. Thủ tục hành chính nội bộ 80
3.2. Thủ tục hành chính liên hệ 80
3.3. Thủ tục văn thư 80
4. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 80
4.1. Khởi xướng sự việc 80
4.2. Xem xét ra quyết định giải quyết vụ việc 81
4.3. Thi hành quyết định hành chính 81
4.4. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại quyết định
hành chính 81
5. XÂY DỰNG, THỰC HIỆN, KIỂM TRA THỦ TỤC
HÀNH CHÍNH 82
5.1. Nguyên tắc xây dựng thủ tục hành chính 82
5.2. Thi hành thủ tục hành chính 84
5.3. Kiểm tra thủ tục hành chính 85
6. NGHĨA VỤ CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC TRONG
VIỆC THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 87
6.1. Quy định rõ ràng chế độ công vụ 87
6.2. Công khai hóa thủ tục hành chính nhà nước 88
6.3. Thường xuyên rà soát thủ tục hành chính nhà nước 88
6.4. Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết
công việc cụ thể 88
6.5. Xây dựng đội ngũ công chức có năng lực và đạo đức
công vụ trong thi hành thủ tục hành chính 89
7. CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 89
7.1. Những tồn tại, hạn chế của thủ tục hành chính ở
nước ta hiện nay 89
7.2. Sự cần thiết của việc cải cách thủ tục hành chính 90
7.3. Các quy định của pháp luật về cải cách thủ tục
hành chính 90

10

7.4. Những thành tựu đã đạt được sau một thời gian cải
cách thủ tục hành chính 94
7.5. Những tồn tại và hạn chế của công cuộc cải cách
thủ tục hành chính 97
7.6. Nguyên nhân của tồn tại và hạn chế 99
7.7. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính ở nước
ta trong thời gian tới 100
CÂU HỎI ÔN TẬP 103

CHƯƠNG VI
QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH 104
1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA QUYẾT ĐỊNH
HÀNH CHÍNH 104
1.1. Khái niệm quyết định hành chính 104
1.2. Các đặc điểm của quyết định hành chính 105
2. PHÂN LOẠI QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH 106
2.1. Căn cứ vào tính chất pháp lý 106
2.2. Căn cứ vào thẩm quyền ban hành 108
3. XÂY DỰNG VÀ BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH
HÀNH CHÍNH 110
3.1. Trình tự xây dựng và ban hành quyết định của
Chính phủ 111
3.2. Trình tự xây dựng và ban hành quyết định của
Thủ tướng Chính phủ 112
3.3. Trình tự xây dựng và ban hành quyết định của
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ 113
3.4. Soạn thảo và ban hành các quyết định hành chính
liên tịch 114
3.5. Quyết định của Ủy ban nhân dân 114
4. PHÂN BIỆT QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH VỚI
CÁC LOẠI QUYẾT ĐỊNH PHÁP LUẬT KHÁC 115
4.1. Quyết định hành chính với quyết định của cơ quan
lập pháp 115

11

4.2. Quyết định hành chính với quyết định của cơ quan
tư pháp 116
5. TÍNH HỢP PHÁP VÀ TÍNH HỢP LÝ CỦA QUYẾT
ĐỊNH HÀNH CHÍNH 116
5.1. Yêu cầu về tính hợp pháp của quyết định hành chính 116
5.2. Yêu cầu về tính hợp lý của quyết định hành chính 117
CÂU HỎI ÔN TẬP 118

CHƯƠNG VII
ĐỊA VỊ PHÁP LÝ
CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 119
1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ QUAN
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 119
1.1. Khái niệm cơ quan hành chính nhà nước 119
1.2. Đặc điểm của cơ quan hành chính nhà nước 119
1.3. Phân loại cơ quan hành chính nhà nước 121
2. HỆ THỐNG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 123
2.1. Chính phủ 123
2.2. Các bộ, cơ quan ngang bộ 129
2.3. Các cơ quan thuộc Chính phủ     141
2.4. Ủy ban nhân dân 168
2.5. Các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân
các cấp 177
2.6. Hệ thống đơn vị cơ sở 177
CÂU HỎI ÔN TẬP 177

CHƯƠNG VIII
ĐỊA VỊ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH
CỦA CÁN BỘ, CÔNG CHỨC 179
1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁN BỘ,
CÔNG CHỨC 179
1.1. Khái niệm cán bộ, công chức 179

12

1.2. Đặc điểm của cán bộ, công chức 181
2. PHÂN LOẠI CÔNG CHỨC 182
2.1. Căn cứ theo ngạch công chức 182
2.2. Căn cứ theo vị trí công tác 182
3. TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC 183
3.1. Các phương thức tuyển dụng công chức 183
3.2. Nguyên tắc tuyển dụng công chức ở Việt Nam 186
3.3. Những điều kiện đăng ký dự tuyển công chức 189
4. THỦ TỤC TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC 193
4.1. Thông báo tuyển dụng 193
4.2. Thi tuyển 194
4.3. Tuyển dụng và nhận việc 197
4.4. Tập sự, bổ nhiệm 197
5. SỬ DỤNG CÔNG CHỨC 200
5.1. Bố trí nhân sự 200
5.2. Điều động, biệt phái công chức 200
6. NGẠCH, BẬC CÔNG CHỨC 201
6.1. Ngạch công chức 201
6.2. Bậc công chức 201
7. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÁN BỘ, CÔNG CHỨC 202
7.1. Quyền của cán bộ, công chức 202
7.2. Nghĩa vụ của cán bộ, công chức 203
7.3. Những việc cán bộ, công chức không được làm 205
8. TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ CỦA CÁN BỘ,
CÔNG CHỨC 206
8.1. Trách nhiệm hình sự 206
8.2. Trách nhiệm dân sự 206
8.3. Trách nhiệm hành chính 207
8.4. Trách nhiệm kỷ luật 207
CÂU HỎI ÔN TẬP 229

13

CHƯƠNG IX
QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH
CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI 230
1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CỦA TỔ CHỨC XÃ HỘI 230
1.1. Khái niệm tổ chức xã hội 230
1.2. Đặc điểm của tổ chức xã hội 230
2. CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI 232
2.1. Các tổ chức chính trị và chính trị – xã hội 232
2.2. Các tổ chức xã hội nghề nghiệp 236
2.3. Các tổ chức xã hội thành lập theo các dấu hiệu khác 241
2.4. Các tổ chức tự quản 241
3. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA CÁC
TỔ CHỨC XÃ HỘI 241
3.1. Khái niệm quy chế pháp lý hành chính của các tổ
chức xã hội 241
3.2. Nội dung quy chế pháp lý hành chính của các tổ
chức xã hội 242
CÂU HỎI ÔN TẬP 244

CHƯƠNG X
QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA
CÔNG DÂN VIỆT NAM, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI,
NGƯỜI KHÔNG QUỐC TỊCH 245
1. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA CÔNG
DÂN VIỆT NAM 245
1.1. Khái niệm và đặc điểm quy chế pháp lý hành chính
của công dân Việt Nam 245
1.2. Quy chế pháp lý hành chính của công dân Việt Nam 247
1.3. Quyền và nghĩa vụ của công dân Việt Nam 249
2. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA NGƯỜI
NƯỚC NGOÀI, NGƯỜI KHÔNG QUỐC TỊCH 264
2.1. Khái niệm người nước ngoài, người không quốc tịch 264

14

2.2. Cơ sở pháp lý và đặc điểm của quy chế pháp lý hành
chính của người nước ngoài, người không quốc tịch 265
2.3. Quyền và nghĩa vụ của người nước ngoài, người
không quốc tịch cư trú, làm ăn, sinh sống tại Việt Nam 266
CÂU HỎI ÔN TẬP 268

CHƯƠNG XI
VI PHẠM HÀNH CHÍNH
VÀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH 269
1. VI PHẠM HÀNH CHÍNH 269
1.1. Khái niệm vi phạm hành chính 269
1.2. Các đặc điểm của vi phạm hành chính 269
1.3. Cấu thành vi phạm hành chính 272
2. TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH 279
2.1. Khái niệm trách nhiệm hành chính 279
2.2. Đặc điểm của trách nhiệm hành chính 280
3. XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH 280
3.1. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính 280
3.2. Nguyên tắc phân định thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính 281
3.3. Các nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính 282
3.4. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, thời hạn
ra quyết định và thi hành quyết định xử phạt vi phạm
hành chính 283
4. CÁC HÌNH THỨC XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH
CHÍNH VÀ NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG 284
4.1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính 284
4.2. Nguyên tắc áp dụng 287
5. CÁC BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC HẬU QUẢ VÀ
NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG 287
5.1. Các biện pháp khắc phục hậu quả 287
5.2. Nguyên tắc áp dụng 290

15

6. CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH 291
6.1. Biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn 291
6.2. Biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng 292
6.3. Biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc 293
6.4. Biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 294
7. THẨM QUYỀN QUY ĐỊNH HÀNH VI VI PHẠM
HÀNH CHÍNH 294
8. THẨM QUYỀN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH 295
CÂU HỎI ÔN TẬP 302

CHƯƠNG XII
BẢO ĐẢM PHÁP CHẾ
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ KỶ LUẬT
TRONG QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 306
1. KHÁI NIỆM, YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁC BIỆN PHÁP
BẢO ĐẢM PHÁP CHẾ VÀ KỶ LUẬT TRONG QUẢN LÝ
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 306
1.1. Khái niệm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành
chính nhà nước 306
1.2. Những yêu cầu cơ bản của pháp chế và kỷ luật trong
quản lý hành chính nhà nước 307
2. NHỮNG BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM PHÁP CHẾ VÀ KỶ
LUẬT TRONG QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 308
2.1. Hoạt động giám sát của cơ quan quyền lực nhà
nước đối với cơ quan hành chính nhà nước 308
2.2. Hoạt động kiểm tra của cơ quan hành chính nhà nước 311
2.3. Hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân 313
2.4. Hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân 314
2.5. Hoạt động kiểm tra, giám sát của các tổ chức xã hội 315
2.6. Hoạt động khiếu nại, tố cáo của công dân 317
CÂU HỎI ÔN TẬP 325
TÀI LIỆU THAM KHẢO 326

16

LỜI GIỚI THIỆU

Môn học Luật hành chính Việt Nam là môn học thuộc khối kiến
thức bắt buộc trong Chương trình đào tạo Cử nhân Luật tại Việt Nam.
Nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu của sinh viên, học
viên ngành luật, cũng như những người nghiên cứu về quản lý hành
chính nhà nước, Trường Đại học Luật, Đại học Huế đã tổ chức biên
soạn Giáo trình Luật hành chính Việt Nam.
Giáo trình là hệ thống tri thức khoa học chuẩn kiến thức đào tạo
về ngành Luật hành chính Việt Nam, đề cập đến những nội dung cơ
bản như: Phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước
như khái niệm quản lý hành chính nhà nước; các hình thức, phương
pháp, nguyên tắc quản lý hành chính nhà nước; làm rõ những vấn đề
lý luận của pháp luật hành chính như quy phạm pháp luật hành chính,
quan hệ pháp luật hành chính, thủ tục hành chính, quyết định hành
chính; vi phạm pháp luật và xử lý vi phạm hành chính; vấn đề pháp
chế và kỷ luật nhà nước… Giáo trình cũng đề cập đến địa vị pháp lý của
các cơ quan hành chính nhà nước, cán bộ, công chức nhà nước, các tổ
chức xã hội, các cá nhân,…
Trong quá trình biên soạn cuốn Giáo trình này, nhóm tác giả
đã tham khảo các giáo trình và tài liệu giảng dạy môn học Luật hành
chính của các tác giả và các cơ sở đào tạo luật khác trong nước và thế
giới, và có những cập nhật, bổ sung nhiều vấn đề mới theo từng nội
dung cụ thể. Hy vọng cuốn Giáo trình sẽ giúp ích cho các sinh viên,
học viên, giảng viên và các nhà nghiên cứu trong quá trình học tập,
nghiên cứu môn học Luật hành chính Việt Nam.

17

Luật hành chính Việt Nam là một ngành luật điều chỉnh nhiều
lĩnh vực của đời sống xã hội, vì thế, trong quá trình biên soạn chắc
chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết, Trường
Đại học Luật, Đại học Huế mong nhận được ý kiến góp ý chân thành
để Giáo trình Luật hành chính Việt Nam được hoàn thiện hơn trong
lần tái bản.
Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!
Thừa Thiên Huế, tháng 6 năm 2020
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT, ĐẠI HỌC HUẾ

18

CHƯƠNG I
NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH,
KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH

1. NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM
1.1. Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính
“Đối tượng điều chỉnh của một ngành luật là những nhóm quan hệ
xã hội xác định, có đặc tính cơ bản giống nhau và do những quy phạm
thuộc ngành luật đó điều chỉnh. Đối tượng điều chỉnh là tiêu chuẩn chủ
yếu để phân biệt ngành luật này với ngành luật khác”1.
Luật hành chính là ngành luật về quản lý nhà nước, vì vậy đối
tượng điều chỉnh của luật hành chính là những quan hệ xã hội phát
sinh trong hoạt động quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, việc xác định các nhóm quan hệ xã hội phát sinh trong
hoạt động quản lý nhà nước hiện nay cũng có nhiều quan điểm khác
nhau. Theo PGS.TS. Nguyễn Cửu Việt, các quan hệ xã hội phát sinh
trong hoạt động quản lý nhà nước thuộc đối tượng điều chỉnh của luật
hành chính gồm 03 nhóm:
– “Các quan hệ mang tính chất chấp hành và điều hành – đây là
nhóm chủ yếu;
– Các quan hệ trong việc chấp hành các hợp đồng công (hợp đồng
hành chính);

1
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Nxb. Công an nhân dân,
Hà Nội, 2011, tr. 15.

19

– Các quan hệ trong thực hiện tài phán hành chính”2.
Trong Giáo trình Luật hành chính Việt Nam do TS. Nguyễn Thanh
Bình chủ biên xác định có 04 nội dung thuộc đối tượng điều chỉnh của
luật hành chính:
“- Hoạt động quản lý các công tác xây dựng và phát triển kinh tế,
văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh chính trị trong cả nước, ở từng
địa phương, từng ngành.
– Hoạt động kiểm tra, giám sát đối với các cơ quan nhà nước trong
quá trình thực hiện pháp luật đối với cơ quan nhà nước đó.
– Việc xử lý vi phạm trật tự quản lý hành chính nhà nước…
– Việc thành lập, cải tiến cơ cấu bộ máy nhà nước, cải tiến chế độ làm
việc và hoàn chỉnh các quan hệ công tác của các cơ quan nhà nước…”3.
Theo quan điểm của chúng tôi, căn cứ vào chủ thể, phạm vi thực
hiện và tính chất của các quan hệ quản lý nhà nước, có thể phân chia đối
tượng điều chỉnh của luật hành chính thành 03 nhóm quan hệ sau đây:
1.1.1. Các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình các cơ quan
hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước trên các
lĩnh vực
Nhóm quan hệ xã hội này được xem là nhóm cơ bản và quan trọng
nhất trong đối tượng điều chỉnh của Luật hành chính Việt Nam vì
chúng bao quát hầu hết các hoạt động quản lý nhà nước trên các lĩnh
vực kinh tế – xã hội, an ninh, quốc phòng, đối nội, đối ngoại. Đặc điểm
của nhóm quan hệ xã hội này là chủ thể của quan hệ quản lý luôn có
sự hiện diện của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm
quyền thuộc cơ quan hành chính nhà nước; một bên khác trong quan

2
PGS.TS. Nguyễn Cửu Việt (chủ biên), Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 2013, tr. 61.
3
TS. Nguyễn Thanh Bình (chủ biên), Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Nxb. Công an
nhân dân, Hà Nội, 2010, tr. 15.

20