[Download] Giáo trình Kinh tế vĩ mô 1: Phần 1 – ĐH Thương mại – Tải về File Word, PDF

Kinh tế học vĩ mô là một phân ngành của Kinh tế học, tập trung
nghiên cứu các hoạt động của nền kinh tế với tư cách là một tổng thể
cùng các chính sách điều tiết vĩ mô của Chính phủ. Trong bối cảnh
kinh tế vĩ mô trong nước và trên thế giới ngày càng có nhiều biến
động phức tạp, việc nắm vững các lý thuyết kinh tế vĩ mô có ý nghĩa
vô cùng quan trọng để giải thích các nguyên nhân và các tác động có
thể xảy ra của các vấn đề kinh tế diễn ra trong thực tiễn.
Học phần Kinh tế vĩ mô là học phần bắt buộc trong khối kiến
thức cơ sở ngành đối với khối ngành kinh tế, hệ tào đạo đại học chính
quy. Học phần được thiết kế với thời lượng 3 tín chỉ. Trên cơ sở bám
sát các nội dung cơ bản của chương trình Kinh tế học vĩ mô của Bộ
Giáo dục và Đào tạo và tham khảo một số nội dung, cách tiếp cận,
phân tích của các nhà kinh tế học nổi tiếng trên thế giới như David
Beggs, Samuelson, Mankiw…, nhóm tác giả biên soạn cuốn giáo trình
“Kinh tế vĩ mô 1” với mục đích giúp các bạn sinh viên hoặc người
đọc tiếp cận những lý thuyết kinh tế học vĩ mô cơ bản.
Cuốn sách bao gồm 7 chương, gồm nhiều nội dung, tiếp cận
nhiều vấn đề cơ bản của kinh tế vĩ mô như: các khái niệm, đo lường
các chỉ tiêu vĩ mô; xây dựng các mô hình tổng cầu; nghiên cứu cơ chế
tác động của các chính sách kinh tế vĩ mô như chính sách tài khóa,
chính sách tiền tệ; nghiên cứu các cân đối lớn như cán cân ngân sách,
cán cân thương mại; nghiên cứu biến động của lãi suất, tỷ giá hối
đoái… Trong phạm vi giáo trình này, các vấn đề kinh tế vĩ mô cơ bản
được trình bày từ đơn giản đến phức tạp, từ ngắn hạn đến dài hạn,
trong đó chủ yếu tập trung vào các phân tích trong ngắn hạn,… vừa
giúp người đọc nắm được các kiến thức cơ bản về môn học, vừa trang
bị kỹ năng phân tích, đánh giá, suy luận… Bên cạnh đó, cuốn sách
cũng đưa ra một số tình huống kinh tế cụ thể để làm rõ hơn các nội

3 

TẬP THỂ TÁC GIẢ

4 

LỜI NÓI ĐẦU 3

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT KINH TẾ HỌC VĨ MÔ 21

1.1. KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
KINH TẾ HỌC VĨ MÔ 22
1.1.1. Khái niệm kinh tế học, kinh tế học vi mô
và kinh tế học vĩ mô 22
1.1.2. Đối tượng nghiên cứu 24
1.1.3. Phương pháp nghiên cứu 25
1.2. MỤC TIÊU, CÔNG CỤ KINH TẾ VĨ MÔ 26
1.2.1. Mục tiêu kinh tế vĩ mô 26
1.2.2. Công cụ kinh tế vĩ mô 35
1.3. HỆ THỐNG KINH TẾ VĨ MÔ 38
1.3.1. Sơ đồ hệ thống kinh tế vĩ mô 38
1.3.2. Tổng cầu và tổng cung kinh tế vĩ mô 39
1.3.3. Phân tích biến động của sản lượng, việc làm, và giá cả
trong nền kinh tế trên mô hình tổng cung – tổng cầu 48
1.4. QUAN HỆ GIỮA CÁC BIẾN SỐ KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN 51
1.4.1. Chu kỳ kinh tế và sự thiếu hụt sản lượng 51
1.4.2. Tăng trưởng và thất nghiệp 54
1.4.3. Tăng trưởng và lạm phát 55
1.4.4. Lạm phát và thất nghiệp 55

5 

CHƯƠNG 2: ĐO LƯỜNG CÁC CHỈ TIÊU
KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN 65
2.1. ĐO LƯỜNG SẢN LƯỢNG QUỐC GIA 66
2.1.1. Tổng sản phẩm quốc nội và tổng sản phẩm quốc dân 66
2.1.2. Các chỉ tiêu khác có liên quan 69
2.1.3. Các phương pháp xác định GDP 71
2.1.4. Ý nghĩa và cách sử dụng các chỉ tiêu 78
2.2. ĐO LƯỜNG SỰ BIẾN ĐỘNG GIÁ CẢ 82
2.2.1. Chỉ số điều chỉnh GDP (GDP deflator) 83
2.2.2. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 85
2.2.3. Chỉ số giá sản xuất (PPI) 86
2.3. ĐO LƯỜNG THẤT NGHIỆP 87
2.3.1. Xác định mức toàn dụng nhân công 87
2.3.2. Các chỉ tiêu đo lường thất nghiệp 88
2.4. CÁC ĐỒNG NHẤT THỨC KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN 91
2.4.1. Đồng nhất thức tiết kiệm và đầu tư 91
2.4.2. Đồng nhất thức mô tả các mối quan hệ giữa các khu vực
trong nền kinh tế 93
THUẬT NGỮ VIỆT ANH 96

6 

CHƯƠNG 3: TỔNG CẦU VÀ CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA 106
3.1. CÁC MÔ HÌNH TỔNG CHI TIÊU 108
3.1.1. Tổng chi tiêu trong nền kinh tế giản đơn 108
3.1.2. Tổng chi tiêu trong nền kinh tế đóng 115
3.1.3. Mô hình tổng chi tiêu trong nền kinh tế mở 120
3.2. SẢN LƯỢNG CÂN BẰNG VÀ MÔ HÌNH SỐ NHÂN 122
3.2.1. Sản lượng cân bằng 122
3.2.2. Mô hình số nhân 126
3.3. CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA 129
3.3.1. Mục tiêu và công cụ của chính sách tài khoá 131
3.3.2. Cơ chế tác động của chính sách tài khóa 132
3.3.3. Tác động của chính sách tài khóa đến tổng chi tiêu
và sản lượng cân bằng 137
3.3.4. Chính sách tài khoá và vấn đề thâm hụt ngân sách 139
3.3.5. Chính sách tài khóa cùng chiều và chính sách tài khóa
ngược chiều 141
3.3.6. Chính sách tài khoá và vấn đề thoái lui đầu tư 142
3.3.7. Các biện pháp bù đắp thâm hụt ngân sách 143
THUẬT NGỮ VIỆT ANH 145
CÂU HỎI THỰC HÀNH 146

7 

CHƯƠNG 4: TIỀN TỆ VÀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ 154
4.1. TIỀN VÀ CÁC CHỨC NĂNG CỦA TIỀN 155
4.1.1. Khái niệm về tiền 155
4.1.2. Các chức năng của tiền 156
4.1.3. Phân loại tiền 158
4.2. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 158
4.2.1. Cung tiền 158
4.2.2. Cầu tiền 165
4.2.3. Cân bằng của thị trường tiền tệ 168
4.2.4. Thay đổi trạng thái cân bằng của thị trường tiền tệ 170
4.3. CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ 172
4.3.1. Khái niệm, mục tiêu và công cụ của chính sách tiền tệ 172
4.3.2. Các biện pháp điều tiết mức cung tiền
của Ngân hàng Trung ương 173
4.3.3. Cơ chế tác động của chính sách tiền tệ 175
THUẬT NGỮ VIỆT ANH 185
CÂU HỎI THỰC HÀNH 186
CÂU HỎI ÔN TẬP 192
CÂU HỎI THẢO LUẬN 193
TÀI LIỆU THAM KHẢO 194

8 

9 

CHƯƠNG 7: KINH TẾ VĨ MÔ TRONG NỀN KINH TẾ MỞ 294
7.1. CÁN CÂN THANH TOÁN 295
7.1.1. Các khoản mục của cán cân thanh toán quốc tế 295
7.1.2. Cân bằng cán cân thanh toán 298

10 

ĐÁP ÁN CÁC CHƯƠNG 327

11 

Bảng 2.1: GDP và GDP bình quân đầu người của một số quốc gia,
2015 82

Bảng 2.2: GDPN, GDPR và chỉ số điều chỉnh GDP của Việt Nam
2010-2016 84

Bảng 5.1: Một số chỉ tiêu thể hiện kết quả phối hợp chính sách
tài khóa và chính sách tiền tệ, 2006-2010 233

Bảng 5.2: Một số chỉ tiêu thể hiện kết quả phối hợp chính sách
tài khóa và chính sách tiền tệ, 2011-2017 237

12 

Hình 1.1. Sơ đồ hệ thống kinh tế vĩ mô 38
Hình 1.2. Đồ thị đường tổng cầu 40
Hình 1.3. Di chuyển trên đường tổng cầu 42
Hình 1.4. Dịch chuyển trên đường tổng cầu 42
Hình 1.5. Đường tổng cung dài hạn 44
Hình 1.6. Đường tổng cung ngắn hạn 44
Hình 1.7. Di chuyển trên đường tổng cung 46
Hình 1.8. Dịch chuyển trên đường tổng cung 46
Hình 1.9. Cân bằng ngắn hạn 47
Hình 1.10. Cân bằng dài hạn 48
Hình 1.11. Tổng cầu tăng trong ngắn hạn 49
Hình 1.12. Tổng cung giảm trong ngắn hạn 51
Hình 1.13. Chu kỳ kinh tế 52
Hình 2.1. Mối quan hệ giữa các chỉ tiêu tổng sản phẩm và thu nhập 71
Hình 2.2. Sơ đồ dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô 72
Hình 2.3. Lực lượng lao động Việt Nam 89
Hình 2.4. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi của Việt Nam. 90
Hình 2.5. Tỷ lệ thất nghiệp thanh niên (15-24 tuổi) ở Việt Nam 90
Hình 2.6. Chính phủ và người nước ngoài trong dòng chu chuyển
kinh tế vĩ mô 94
Hình 3.1. Đồ thị hàm tiêu dùng 110
Hình 3.2. Mối quan hệ giữa tiêu dùng và tiết kiệm 111
Hình 3.3. Đồ thị cầu đầu tư 113
Hình 3.4. Tổng chi tiêu trong nền kinh tế giản đơn 114
Hình 3.5. Tổng chi tiêu trong nền kinh tế đóng khi chưa có thuế 116

13 

14 

15 

16 

17 

Hộp 1.1. Tăng trưởng kinh tế Việt Nam 29

Hộp 1.2. Tình hình việc làm và thất nghiệp của Việt Nam 30

Hộp 1.3. Vấn đề giá cả – lạm phát và chỉ số giá tiêu dùng
của Việt Nam 33

Hộp 1.4. Xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2018 của Việt Nam 34

Hộp 1.5. Mục tiêu và các chính sách kinh tế vĩ mô tại Việt Nam
năm 2019 37

Hộp 1.6. Biến động kinh tế thế giới 2018-2019 54

Hộp 2.1. GDP và GDP bình quân đầu người của một số quốc gia 82

Hộp 2.2. Chỉ số điều chỉnh GDP và lạm phát ở Việt Nam
2010-2016 84

Hộp 2.3. Lực lượng lao động và thất nghiệp của Việt Nam 89

Hộp 3.1. Minh họa tình huống sử dụng chính sách tài khóa mở
rộng – Kinh tế Việt Nam giai đoạn cuối 2008-2009 134

Hộp 3.2. Minh họa việc sử dụng Chính sách tài khóa thắt chặt –
Kinh tế Việt Nam giai đoạn 2007-2008 136

Hộp 4.1. Chính sách tiền tệ trong thực tiễn của Việt Nam 179

Hộp 5.1. Hiệu quả của chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ
theo quan điểm của trường phái Keynes (Keynesian)
và trường phái tiền tệ (Monetarist) 222

18 

Hộp 6.1. 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ được tính trong CPI
tại Việt Nam 249

Hộp 6.2. 11 vụ siêu lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử 251

Hộp 6.3. Khái quát về tình hình lạm phát của Việt Nam 265

Hộp 6.4. Khái quát tình hình thất nghiệp của Việt Nam 277

Hộp 7.1. Các khoản Nợ và Có trong một bảng cán cân thanh toán
quốc tế 296

Hộp 7.2. Cán cân thanh toán (BOP) – Việt Nam 2015 300

19