[Download] Giáo trình Bài giảng Quản trị bán hàng – Tải về File Word, PDF

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BÁN HÀNG VÀ QUẢN
TRỊ BÁN HÀNG
1. Tổng quan về bán hàng
1.1 Khái niệm
Theo James.M.Comer thì: “Bán hàng là một quá trình mang tính cá nhân trong đó
người bán tìm hiểu, khám phá, gợi tạo và đáp ứng những nhu cầu hay ước muốn của
người mua nhằm thực hiện quyền lợi thỏa đáng, lâu dài của hai bên”.
Bán hàng làm cho hàng hóa lưu thông từ người sản xuất đến người tiêu dùng, từ
nơi dư thừa đến nơi có nhu cầu. Hoạt động bán hàng sẽ đem lại lợi nhuận cho người bán
hàng khi họ nắm bắt tốt cơ hội từ thị trường và điều chỉnh chính sách phục vụ quyền lợi
người tiêu dùng.
Những người trong lực lượng bán hàng có thể có rất nhiều chức danh như người
bán hàng, đại diện bán hàng, đại diện nhà sản xuất, giám đốc phục trách khách hàng, giám
đốc kinh doanh khu vực… Và nhiều chức danh đa dạng khác nhưng tựu trung lại thì họ
điều tiếp xúc với khách hàng và thuyết phục khách hàng về chất lượng sản phẩm và dịch
vụ mà họ bán.
Trong thời đại cạnh tranh gay gắt hiện nay thì tài nghệ kinh doanh bán hàng sẽ
đem lại lợi nhuân cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, học, hiểu và áp dụng nghệ thuật bán
hàng là rất cần thiết nếu muốn thành công khi bước vào con đường kinh doanh.
1.2 Vai trò của hoạt động bán hàng
Hoạt động bán hàng có 4 vai trò cơ bản sau:
 Bán hàng đem lại sự thỏa mãn cho con người nhờ vào chức năng đáp ứng nhu cầu
và kích hoạt nhu cầu.
 Bán hàng giúp cho hàng hóa, tiền tệ lưu thông một cách thông suốt trong nền kinh
tế từ đó kích thích đầu tư và mở rộng sản xuất.
 Bán hàng giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế được tổ chức
chuyên môn hóa hơn, người sản xuất sẽ có nhiều lợi ích hơn khi có người bán hàng
chuyên nghiệp lo về đầu ra cho sản phẩm của họ.

1

 Người bán hàng tốt sẽ là một nhà trung gia đắc lực cho việc tìm hiểu, cung cấp
thông tin phản hồi từ thị trường, tư vấn và thuyết phục người mua, vận chuyển, lưu kho,
truyền tải thông tin hai chiều giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng; như vậy, người bán
hàng chính là cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng.
Tóm lại, bán hàng là một chuỗi các hoạt động mang tính độc lập nhằm thiết lập các
quan hệ và truyền thông tin, dịch vụ, sản phẩm một cách hữu hiệu từ nhà sản xuất đến
người tiêu dùng với mục tiêu chính là thỏa mãn và đáp ứng tốt nhất nhu cầu của hai bên.
Vậy nghề bán hàng xuất hiện khi nào? Trong bối cảnh như thế nào? Các bạn hãy
đọc phần lịch sử của nghề bán hàng tiếp theo đây thì có thể trả lời được các câu hỏi đó.
1.3 Lịch sử của nghề bán hàng
Có thể nói nghề bán hàng đã trải qua bốn thời kỳ phát triển là: thời kỳ trước khi bắt
nguồn, thời kỳ bắt nguồn, thời kỳ phát triển nền móng, thời kỳ tinh lọc và hình thành.
Thời kỳ trước khi bắt nguồn (trước năm 1750): nghề bán hàng được ghi nhận qua
hình ảnh người bán dạo xứ Phoenicy do nhà thơ cổ Hy Lạp ghi vào thế kỷ thứ 8 trước
Công nguyên. Người bán dạo này chăm chỉ gõ cửa từ nhà này sang nhà khác của các khu
phố để chào bán các sản phẩm của mình. Hàng thế kỷ sau, khi La Mã mở rộng lãnh địa ra
đến Địa Trung Hải thì các nhà buôn, các đại lý hưởng hoa hồng đã trở nên vô cùng phổ
biến. Thời Trung cổ và Phục Hưng ở Châu Âu những nhà buôn phất lên nhanh chóng và
đến đầu thế kỷ 18 thì nghề bán hàng thô sơ đã trở thành những tổ chức kinh tế hiện đại
với sự phát triển mạnh mẽ ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Hình ảnh những người bán hàng như
bán thuốc, bán hàng thủ công đã xuất hiện từ rất lâu trong lịch sử ở các nước Châu Á và
tại Trung Quốc, những nhà buôn vào cuối thế kỷ 18 đã trỡ thành một lực lượng khá quan
trọng trong nền kinh tế.
Thời kỳ bắt nguồn (1750-1870): cuộc cách mạng công nghiệp đã mở đầu cho giai
đoạn này. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật, sự gia tăng của năng lực sản xuất, các
phương tiện vận tải đã tạo một bước ngoặt lớn cho nền kinh tế. Trong giai đoạn này, các
doanh nghiệp đã trang bị cho mình nhiều hơn các kiến thức về kinh doanh tiếp thị, phát
triển hơn nữa các kỹ năng tiếp cận phục vụ khách hàng và mở rộng thị trường, một số

2

công ty đã có mô hình kinh doanh rất hiệu quả thông qua việc thiết lập một lực lượng bán
hàng gặp và giao dịch trực tiếp với khách hàng.
Thời kỳ phát triển nền móng (1870-1929): vào thời kỳ này, sản xuất đã phát triển
khá mạnh mẽ đòi hỏi sản phẩm phải được tiêu thụ rộng rải hơn với quy mô lớn hơn. Đây
là thời kỳ mà các nhà sản xuất bắt đầu tổ chức chuyên môn hóa sản xuất, tập trung cạnh
tranh về năng lực sản xuất sản phẩm, do vậy họ rất cần có những nhà trung gian làm công
việc đưa sản phẩm đến càng nhiều nơi càng tốt. Vì vậy mà các nhà bán lẻ có quy mô lớn
mang tính chuyên nghiệp cao hình thành khắp nơi cùng với lực lượng đông đảo những
nhà đại diện cho nhà sản xuất, các đại lý… Cùng với sự phát triển mạnh mẽ này là các
quan điểm, kinh nghiệm bán hàng được đúc kết và trở thành một môn học quan trọng
trong các trường giảng dạy về kinh doanh. Ngay cả công việc bán hàng cũng được phân
bỏ lại theo cấp bậc, xác định tính chất và vai trò, được chuẩn hóa qua các khóa đào tạo và
được đánh giá đúng trong hoạt động của một tổ chức. Ở một số tổ chức lực lượng bán
hàng còn được bố trí không chỉ theo vùng địa lý mà còn được sắp đặt theo cơ cấu ngành
hàng hay khách hàng nhằm gia tăng hiệu quả bán hàng.
Thời kỳ tinh lọc và hình thành (từ 1930 đến nay): Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới
năm 1930 đã đưa đến việc rất nhiều công ty phải thực sự tìm ra những lối đi riêng cạnh
tranh hơn và hiệu quả hơn, đây cũng chính là một trong những động lực thúc đẩy sự
chuyên nghiệp hơn trong nghề bán hàng. Thời gian này xuất hiện xu hướng hoạt động sản
xuất kinh doanh phải hướng vào phục vụ và thỏa mãn khách hàng. Những đại diện bán
hàng không chỉ cạnh tranh bằng sự khôn khéo mà họ phải cung ứng dịch vụ tốt nhất, phục
vụ ân cần nhất với chất lượng tốt và giá cả cạnh tranh. Chính sự phát triển của nền kinh tế
thế giới đặc biệt là từ năm 1950 trở đi, đã thúc đẩy các công ty phát triển hơn nữa lực
lượng bán hàng, hoàn thiện chính sách bán hàng, chính sách quản lý, xác định tốt hơn các
chi phí và tính hiệu quả công việc như quản lý tốt những cuộc giao dịch bán hàng và cách
thức phân bổ thời gian cũng như chi phí và công sức để phục vụ những khách hàng lớn có
đơn hàng giá trị cao. Có thể nói giai đoạn này người bán hàng đã chuyển vai trò từ người
cung cấp hàng hóa thành người thuyết phục hiệu quả hơn và cao hơn nữa là giải quyết vấn
đề hay sáng tạo những giá trị cho khách hàng.
3

Theo một quan điểm khác, căn cứ vào quan điểm của từng giai đoạn thì nghề bán
hàng cho đến nay đã trải qua 4 thời kỳ với những đặc điểm được tóm tắt trong bảng 1.1

Bảng 1.1: Các thời kỳ phát triển của hoạt động bán hàng.
Quan điểm Quan điểm Quan điểm Quan điểm
Sản xuất- sản phẩm Bán hàng Marketing Marketing-xã
hội
Thời kỳ Trước 1930 1930-1960 1960-1990 Sau 1990

Mục tiêu Phát triển doanh số Phát triển Thỏa mãn nhu Xây dựng mối
doanh số cầu khách quan hệ lâu dài
hàng
Định Nhu cầu ngắn hạn Nhu cầu Nhu cầu ngắn Nhu cầu dài hạn
hướng của người bán ngắn hạn của hạn của người của người bán
người bán bán và khách hàng
Vai trò Người cung cấp Người thuyết Người giải Người sáng tạo
người bán phục quyết vấn đề giá trị

1.4 Phân loại chức năng bán hàng
Vì bán hàng là một lĩnh vực khá rộng nên cũng có nhiều cách thức phân loại. Sau
đây là một số chức danh bán hàng theo một số cách phân loại:
Theo địa điểm bán hàng: được chia thành hai loại là người bán hàng lưu động và
người bán hàng tại điểm bán. Người bán hàng lưu động không có cửa hàng mà đến tận
chỗ người mua để bán hàng. Họ thường đi chào hàng tận nơi người có nhu cầu, chẳng hạn
như những người bán hàng rong, những người chào hàng mỹ phẩm, dầu tắm, máy lọc
nước… Người bán tại điểm bán chỉ bán hàng tại cửa hàng và người mua sẽ đến giao dịch
tại điểm bán chẳng hạn như người bán hàng tạp hóa, hay người bán hàng tại các siêu thị…
Theo quy mô bán: có hai loại là bán sỉ và lẻ, hai cách bán này khác nhau rất nhiều
về qui mô cửa hàng, số lượng chủng loại hàng hóa, vị trí, hạ tầng, giá cả… Chẳng hạn

4

như đối với hình thức bán lẻ thì yếu tố vị trí là quan trọng. Yêu cầu thông thường là các
cửa hàng bán lẻ phải ở khu vực trung tâm, thuận tiện giao thông, khu vực đông dân cư;
còn đối với hình thức bán sỉ thì vị trí ở khu trung tâm không phải là yêu cầu quan trọng
mà diện tích cửa hàng hay kho hàng mới là yếu tố cần đặt lên hàng đầu.
Theo hình thức hàng hóa: có thể chia thành người bán hàng hóa là vật phẩm hữu
hình như các loại hàng thực phẩm, hàng may mặc, hàng đặc sản cao cấp…; người bán
hàng dịch vụ (bác sĩ, nha sĩ, luật sư, ca sĩ…) và những người bán các loại hàng hóa đặc
biệt như chứng khoán, giấy nợ, chuyển nhượng thương hiệu, công nghệ…
Theo sự sở hữu hàng hóa: có người bán các sản phẩm do chính mình làm ra, có
người bán lại các hàng hóa của người khác làm ra theo hình thức mua đứt bán đoạn (là
hình thức người kinh doanh mua sản phẩm từ nhà sản xuất hay từ nhà phân phối, thanh
toán xong rồi bán lại cho khách hàng với một mức chênh lệch về giá nhất định để có lợi
nhuận) và cuối cùng là các đại lý và nhà môi giới.
Theo đối tượng mua: có những người bán hàng cho người tiêu dùng cá nhân, có
những người bán hàng cho các tổ chức hay doanh nghiệp công nghiệp, cho những người
mua ở nước ngoài…
Theo vị trí: có các vị trí như nhân viên bán hàng, đại diện bán hàng, giám sát bán
hàng, trưởng phòng bán hàng, giám đốc bán hàng, phó giám đốc phụ trách kinh doanh,
nhân viên tư vấn,…
Theo đẳng cấp bán hàng: có hai loại chính là người thu thập đơn hàng và người
tạo ra đơn đặt hàng. Người thu thập đơn hàng mang tính thụ động chờ đợi khách hàng yêu
cầu và cung cấp cho khách hàng chẳng hạn như nhân viên nhà sách. Người tạo ra đơn đặt
hàng là người biết kích thích, khơi gợi nhu cầu của khách hàng, tư vấn, giải quyết cho
khách hàng trong từng tình huống cụ thể chẳng hạn như người bán các loại bảo hiểm. Có
thể nói, người tạo ra đơn hàng cần phải có kỹ năng bán hàng cao hơn so với người thu
thập đơn đặt hàng và dù ở đẳng cấp nào thì những người này cũng luôn cần được đào tạo
để có thể hoàn thành tốt công việc của mình.

5

Bảng 1.2: phân loại nghề bán hàng
Tiêu chí phân loại Chức danh
Địa điểm bán Người bán lưu động
Người bán tại điểm
Quy mô bán Người bán sỉ
Người bán lẻ
Hình thức hàng hóa Vật phẩm hữu hình
Dịch vụ
Hàng hóa vô hình
Sở hữu hàng hóa Người bán các hàng hóa tự làm ra
Người bán lại các hàng hóa của người khác làm ra
Đối tƣợng mua Người bán hàng cho cá nhân
Người bán hàng cho tổ chức, doanh nghiệp
Người bán hàng xuất khẩu
Công việc phục trách (vị trí) Nhân viên bán hàng
Đại diện bán hàng
Giám sát bán hàng
Trưởng phòng bán hàng
Giám đốc bán hàng
Phó giám đốc phụ trách kinh doanh
Đẳng cấp bán hàng Người thu thập đơn hàng
Người tạo ra đơn đặt hàng

6

1.5 Nhiệm vụ của người bán hàng
Người bán hàng có nhiệm vụ cơ bản là bán hàng, ngoài ra họ còn có những nhiệm
vụ liên quan đến hoạt động quản lý và điều hành, những trách nhiệm về tài chính, và
nhiệm vụ về marketing.
Bán hàng: trách nhiệm chính của người bán hàng đó chính là bán những sản
phẩm, dịch vụ của công ty mình một cách thành công thông qua các cuộc giao dịch tiếp
xúc trực tiếp, giao dịch qua điện thoại hay những dịch vụ khách hàng như thư từ, tư vấn,
gặp gỡ cá nhân… Những người bán hàng cống hiến sự thành công cho công ty và thể hiện
mình qua doanh số bán hàng. Để bán được sản phẩm dịch vụ là cả một nghệ thuật chính
vì vậy chúng ta có thể thấy rằng người bán hàng giỏi là người có thể làm cho khách hàng
bỏ tiền ra mua sản phẩm mà vẫn không thấy tiếc, chỉ thấy hết sức hài lòng và thỏa mãn.
Với trách nhiệm là bán được hàng, giữ gìn và phát triển tốt mối quan hệ với khách
hàng, người bán hàng phải xác định được mục tiêu công việc và các kế hoạch hành động
cụ thể để đạt mục tiêu mong muốn. Ngoài trách nhiệm chính đó, người bán hàng còn phải
thực thi thêm những nhiệm vụ khác liên quan đến hoạt động quản lý và điều hành, tài
chính và marketing.
Những nhiệm vụ liên quan đến hoạt động quản lý và điều hành: bao gồm những
công việc như giải quyết những vấn đề của khách hàng, lập kế hoạch, dự báo bán hàng,
đánh giá và thậm chí cả đào tạo. Để làm được nhiệm vụ quan trọng này, người bán hàng
phải có những kỹ năng cụ thể như:
Kỹ năng giải quyết vấn đề: Đây là trách nhiệm của người bán hàng trong việc giải
quyết những vấn đề mà khách hàng gặp phải khi mua sắm và sử dụng sản phẩm. Việc tư
vấn và giúp đỡ của người bán hàng nhiều khi sẽ giúp họ bán được hàng trong những
thương vụ khác.
Kỹ năng lập kế hoạch: Người bán hàng phải tự lên kế hoạch bán hàng cho chính
mình như thời gian tiếp xúc, địa điểm tiếp xúc, cách thức tiếp xúc… Việc lên kế hoạch sẽ
cho thấy người bán hàng có biết quản lý hiệu quả thời gian của mình hay không. Người
bán hàng biết lập kế hoạch sẽ tư vấn tốt cho khách hàng của mình, đặc biệt là các đại lý
trong việc thực hiện các chương trình kinh doanh, xúc tiến bán hàng…
7

Kỹ năng lập dự báo: Người bán hàng còn nhiệm vụ lập dự báo về ngành hàng, về
thị trường… Họ phải có kỹ năng này và phải nắm vững các thay đổi cũng như triển vọng
của thị trường dựa vào thực tế, kinh nghiệm và linh cảm của bản thân.
Kỹ năng hướng dẫn, đào tạo: Thông thường một người bán hàng giàu kinh nghiệm
sẽ đảm trách việc hướng dẫn đào tạo cho những nhân viên mới vào. Nội dung đào tạo có
thể là những kỹ năng bán hàng chuyên biệt, những kinh nghiệm… Và để thực hiện tốt điều
này thì việc huấn luyện thường được thực hiện ngay khi nhân viên mới được tuyển bắt
đầu vào làm việc và/hoặc ngay khi triển khai hoạt động tại khu vực hay địa điểm nào đó…
Kỹ năng đánh giá: Một người bán hàng cũng phải biết và có khả năng đánh giá các
vấn đề như thị trường, khách hàng, sản phẩm… những đánh giá này sẽ giúp ích cho chính
công việc của họ và là thông tin cần thiết cho hoạt động kinh doanh tiếp thị của doanh
nghiệp.
Những trách nhiệm về tài chính: trong một số lĩnh vực ngành nghề như kinh
doanh hàng công nghiệp chẳng hạn thì người bán hàng cần có khả năng xây dựng những
kế hoạch tài chính tổng hợp như thuê tài sản, mua lại, hàng tồn kho… Đối với những
người kinh doanh chứng khoán thì trách nhiệm này cao hơn, đòi hỏi có kỹ năng và trình
độ nhất định. Ngay cả với những người bán hàng tiêu dùng thông thường cũng phải có
khả năng quản lý công nợ, hàng tồn kho… Vì đây là những vấn đề cần thiết khi thiết lập
và thực hiện một thương vụ.
Những nhiệm vụ về marketing: bao gồm hai công việc chính đó là thu thập thông
tin và triển khai thực hiện những chương trình tiếp thị.
Vì người bán hàng thường xuyên tiếp xúc với khách hàng nên họ là kênh truyền
dẫn thông tin vô cùng quan trọng từ doanh nghiệp đến khách hàng và ngược lại. Những
đại diện bán hàng thường được yêu cầu tiến hành việc thu thập ý kiến khách hàng, báo
cáo tình hình thị trường và đối thủ cạnh tranh, nhất là khi doanh nghiệp sắp tung ra sản
phẩm mới. Tuy nhiên, trong thực tế, hoạt động này của người bán hàng chưa được tiến
hành đúng cách và hiệu quả, do vậy doanh nghiệp cần khuyến khích và hướng dẫn họ chi
tiết hơn nữa. Bên cạnh đó, người bán hàng cũng chính là người thu thập thông tin phản
hồi từ thị trường đối với sản phẩm và chính sách của công ty khá chính xác do họ hay làm
8

việc và trò chuyện với khách hàng, do vậy công ty cần hỗ trợ và lưu trữ tốt nhất những
thông tin quan trọng này để làm tư liệu khi cần chỉnh sửa, cải tiến hay điều chỉnh chính
sách cho phù hợp với tình hình thực tế. Mặt khác, người bán hàng cũng đồng thời là
người đưa thông tin và chính sách một cách chính xác, đầy đủ từ công ty đến khách hàng;
do vậy thông qua hoạt động này công ty có thể thiết lập mối quan hệ tốt đẹp với khách
hàng.
Về việc triển khai thực hiện những chương trình tiếp thị công ty thường yêu cầu
người bán hàng cùng phối hợp trong các chiến dịch tiếp thị để đảm bảo sự thành công
trọn vẹn. Người bán hàng phải đảm bảo cho các chính sách về khuyến mãi, trưng bày,
quảng cáo… của bộ phận tiếp thị được thực hiện đầy đủ đối với từng khách hàng. Trong
trường hợp giao dịch với những trung gian thương mại như người như người bán buôn và
bán lẻ thì người bán hàng còn cần phải hỗ trợ tích cực cho các hoạt động tiếp thị của
những nhà trung gian này để họ có thể bán được nhiều hàng hơn và phục vụ khách hàng
tốt hơn. Vì vậy, những người làm công tác bán hàng cũng cần có khả năng về tiếp thị và
nắm vững cách thức phối hợp giữa hoạt động bán hàng và hoạt động tiếp thị để hoàn
thành tốt chức năng của mình.
Đến đây các bạn đã có thể trả lời được câu hỏi nhiệm vụ của người bán hàng là gì.
Nhớ được những ý chính này bạn dễ dàng suy ra được những nội dung đã trình bày trong
phần này.
1.6 Những điều kiện cơ bản để trở thành người bán hàng chuyên nghiệp
Người bán hàng chuyên nghiệp phải hội đủ 4 điều kiện: thể chất tốt, có kiến thức
và kỹ năng về bán hàng, tâm lý ổn định và phẩm chất tốt.
Về thể chất: người bán hàng cần có sức khỏe tốt, không bị những bệnh truyền
nhiễm hay dị tật về hình thể. Người bán hàng không nhất thiết phải đẹp nhưng phải có
duyên để tạo được ấn tượng tốt với khách hàng thể hiện qua tác phong giao tiếp ứng xử,
trang phục phù hợp, vệ sinh thân thể tốt…
Về kiến thức và kỹ năng: người bán hàng hiển nhiên cần phải có kiến thức tốt về
ngành hàng, về sản phẩm, về công ty và những dịch vụ mà công ty cung cấp. Ngoài ra
những kiến thức về kinh tế-xã hội, lịch sử, địa lý, tâm lý học cũng rất cần thiết để có thể
9

hiểu được tâm lý khách hàng, biết được tập quán, thói quen, sở thích của họ… Những kỹ
năng bán hàng, giao tiếp ứng xử là những kỹ năng cơ bản mà người bán hàng cũng nên
quan tâm rèn luyện thường xuyên nếu muốn thành công trong nghể bán hàng.
Về tâm lý: người bán hàng cần cố gắng giữ tâm trạng ổn định, không bi quan, luôn
tích cực trong công việc, mềm mỏng, kiên trì khi tiếp xúc với khách hàng. Không những
vậy, người bán hàng còn phải luôn chủ động ứng xử tốt trong mọi hoàn cảnh, giữ bình
tĩnh, không ồn ào phô trương, không bị lung lạc tinh thần và hết sức tự tin. Có một điểm
khác biệt với người làm công việc hành chánh thông thường là người bán hàng luôn trong
tư thế sẵn sàng, không nề hà thời gian, không làm việc theo kiểu hết giờ là ra về.
Về phẩm chất: Người bán hàng cần tự trọng, có ý thức giữ gìn uy tín, có sự quyết
đoán và phản ứng nhanh nhạy. Đây là những phẩm chất mà không phải ai cũng có sẵn,
nhiều khi phải mất rất nhiều thời gian và công sức để rèn luyện và hoàn thiện mình. Bên
cạnh đó, tính hướng ngoại và mong muốn có thu nhập cao, làm chủ sự thay đổi là những
yếu tố sẽ giúp người bán hàng thành công.
1.7 Những cơ hội thách thức đối với người bán hàng
Nghề bán hàng thường có những cơ hội thăng tiến tôt nhưng cũng thường phải
đương đầu với những thử thách không nhỏ. Nhận ra được những cơ hội và thách thức này
là rất hữu ích đối với những người có ý định theo nghề hầu như có thể xác định được thái
độ làm việc đúng đắn và có những chuẩn bị cần thiết.
Những cơ hội: Một trong những việc làm được ưa thích và được nhiều người lựa
chọn sau khi tốt nghiệp ngành quản trị kinh doanh đó chính là công việc liên quan đến
bán hàng. Đây là công việc khởi đầu khá lý tưởng cho những người trẻ tuổi, năng động,
thích thử thách, mong muốn có cơ hội thăng tiến và có thu nhập cao. Người làm công tác
kinh doanh bán hàng ngày nay có rất nhiều cơ hội về tài chính, sự đa dạng trong công
việc, chứng tỏ khả năng của bản thân, sự độc lập và cơ hội thành công.
Về tài chính: người bán hàng sẻ có cơ hội có thu nhập rất tốt từ chính công việc
của mình khi họ biết thiết lập kế hoạch, tự chủ trong hoạt động và biết tính toán. Người
nhân viên ban đầu có thể có mức lương chưa cao nhưng họ có tiền hoa hồng và tiền

10

thưởng theo doanh số. Do vậy, tích cực và cố gắng hơn nữa để có nhiều đơn hàng thì cơ
hội có thêm thu nhập là điều tất nhiên.
Về sự đa dạng: Đây là cơ hội dành riêng cho công việc bán hàng khi tiếp xúc trực
tiếp. Những nhân viên kinh doanh có nhiều cơ hội tiếp xúc với nhiều loại khách hàng
khác nhau trong những tình huống, hoàn cảnh hết sức phong phú. Chính vì vậy người bán
hàng phải luôn sáng tạo và phản ứng linh hoạt trong các tình huống đa dạng này. Ngay cả
tại công ty, chính sách bán hàng và sản phẩm cũng luôn có sự thay đổi theo thời gian, do
vậy, người nhân viên kinh doanh hoặc thậm chí cả những người có liên quan đến hoạt
động này cũng phải luôn cập nhật, luôn học hỏi để đáp ứng với những thay đổi này. Như
vậy, người bán hàng là người luôn tự làm mới mình, linh hoạt và sáng tạo trong mọi hoàn
cảnh – đây chính là sự đa dạng mà không phải ngành nghề nào cũng có được.
Về cơ hội chứng tỏ khả năng cá nhân: Người bán hàng ngay sau khi có cơ hội làm
việc là họ đã có thể chứng tỏ được năng lực của bản thân thông qua doanh số, số lượng
khách hàng, số đơn hàng, chỉ tiêu đạt được… Cơ hội chứng tỏ bản thân này thường rõ
ràng, nhìn thấy một cách khá dễ dàng so với các công việc khác.
Về sự độc lập: Người làm công việc bán hàng nói chung thường phải chịu trách
nhiệm chính về khu vực mà mình phụ trách; do vậy, tính độc lập của công việc này khá
cao. Họ thường tự triển khai công việc; báo cáo kết quả cho người quản lý và tự vận hành
công việc, tự quản lý thời gian và các mối quan hệ sao cho có hiệu quả nhất. Sự chủ động
về công việc, thời gian chính là những yếu tố quan trọng đem lại sự độc lập cho người
bán hàng. Tuy nhiện, sự độc lập này phải luôn trong trạng thái tích cực – người bán hàng
vừa đạt được thành tích tốt trong công việc, đi đúng chiến lược mục tiêu của công ty và
vừa làm hài lòng khách hàng ở mức tốt nhất.
Về cơ hội thăng tiến trong nghề nghiệp: nhu cầu về nhân viên bán hàng hiện nay
đang rất lớn, các công ty tuyển dụng thường xuyên và với số lượng lớn. Các công ty cũng
thường không đưa ra yêu cầu cao vì thường có chương trình huấn luyện sau khi tuyển
dụng. Trong thực tế có nhiều người hiện ở vị trí quản trị cấp cao của các doanh nghiệp,
các tập đoàn bán lẻ xuất thân từ nhân viên bán hàng. Công việc này hứa hẹn triển vọng tốt
đẹp cho những người có mục tiêu thăng tiến trong nghề nghiệp một cách rõ ràng. Vì sao
11

vậy? Đơn giản là vì họ được huấn luyện rất bài bản về giao tiếp và thiết lập quan hệ, họ
có cơ hội chứng tỏ mình qua doanh số và lợi nhuận đạt được, có nhiều cách thức để
hướng tới những nấc thang cao hơn từ nhân viên đến cấp quản lý trung gian, phụ trách
kinh doanh và điều hành chung.
Các bạn hãy cố gắng tìm những thông tin liên quan đến sự nghiệp của một số nhà
quản trị cấp cao ở các doanh nghiệp nhất là ở các tập đoàn bán lẻ để có ví dụ minh chứng
về cơ hội thăng tiến trong nghề bán hàng.
Những thách thức: song song với những cơ hội như vừa nói ở trên thì người bán
hàng luôn phải đối mặt với những thách thức vì phải thường xuyên tiếp xúc với khách
hàng, làm việc với áp lực cao. Những thách thức đó thường là:
Sự căng thẳng: do khách hàng phần lớn điều khó tính, khó chiều, một số đòi hỏi
quá nhiều hoặc không biết điều… nhưng người bán phải luôn hồ hởi, luôn vui vẻ để giao
tiếp với khách hàng nên thường bị căng thẳng thần kinh, dễ bị rơi vào trạng thái mất quân
bình tâm lý, bị trầm cảm…
Áp lực doanh số: thường định mức về doanh số sẽ luôn tăng dần theo thời gian làm
người bán hàng phải chịu áp lực rất lớn nhất là khi cần báo cáo theo định kỳ.
Áp lực về thời gian: vì cần phải di chuyển thường xuyên, đi xa nhà, gặp khách khi
yêu cầu bất kể giờ giấc. Đối với những người bán hàng xuất khẩu, việc di chuyển qua các
vùng, các nước khác nhau có thể làm đồng hồ sinh học của họ bị trục trặc nặng nề.
Những nguy cơ sa ngã, hạ thấp mình, đánh mất bản thân do rất dễ bị cám dỗ bởi
khách hàng, bởi đồng tiền.
Đó là một số khó khăn mà người bán hàng hay gặp phải, trong thực tế người bán
hàng còn gặp phải những khó khăn khác tùy theo điều kiện và hoàn cảnh riêng của mỗi
người mà họ phải tự mình vượt qua – đây quả là điều không dễ dàng. Các bạn có thể liên
hệ với bản thân mình, nếu trở thành người bán hàng thì có thể bạn sẽ gặp phải những khó
khăn gì ngoài những khó khăn đã kể trên.

Cơ hội trong nghề bán hàng Thách thức trong nghề bán hàng

12

Cơ hội về tài chính thu nhập Căng thẳng
Chứng tỏ khả năng cá nhân Áp lực doanh số
Sự đa dạng, sáng tạo Áp lực thời gian
Tính độc lập Dễ sa ngã
Sự thăng tiến Phải luôn giữ thái độ lạc quan

1.8 Các vấn đề về đạo đức
Một số tình huống về đạo đức mà người bán hàng có thể gặp phải trong công việc
thường liên quan đến quan hệ giữa con người với con người, các chính sách về giá cả, các
vấn đề liên quan đến tặng quà hay thực hiện chương trình khuyến mãi. Sau đây là một số
hoàn cảnh cụ thể:
Quan hệ giữa nhân viên bán hàng và khách hàng: Một số người bán hàng vì áp
lực doanh số thường mắc phải lỗi bán hàng quá nhiều cho khách gây ảnh hưởng nghiêm
trọng khi khách hàng không tiêu thụ hoặc sử dụng hết. Một vấn đề nữa đó là đôi khi
người bán hàng cố tình không cung cấp đầy đủ thông tin cho khách hàng, điều này có thể
ảnh hưởng đến quyền lợi của người khách hàng và làm xấu đi các mối quan hệ.
Quan hệ giữa nhân viên bán hàng và công ty: Đôi khi có những nhân viên báo
cáo sai lệch về chi phí. Họ có thể lợi dụng sự kiểm soát thiếu hiệu quả của công ty để đưa
thêm những chi phí cá nhân không liên quan vào chi phí công tác hay tiếp khách. Đây là
điều mà các nhà quản trị cần lưu tâm và có những biện pháp ngăn chặn xử lý kịp thời.
Mặt khác, việc cố tình báo cáo các thông tin về khách hàng, thị trường mang tính đối phó
sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động bán hàng và các công việc có liên quan. Một người bán
hàng có thể đưa thông tin sai lệch về số lượng cuộc gọi, số lần tiếp xúc với khách hàng
nhằm đạt được yêu cầu của công ty, với những thông tin kiểu này họ sẽ dễ dàng qua mặt
cấp quản trị nếu cấp quản trị là những người còn ít kinh nghiệm. Điều mà ngày nay chúng
ta cũng thường thấy trong các kinh doanh là việc che giấu cho đồng nghiệp, san sẻ doanh
thu hay đơn hàng để mọi người điều có thành tích và chuyện này sẽ được thực hiện theo
kiêu “có qua có lại” theo từng kỳ báo cáo. Ngoài ra, người bán hàng trong cùng đội sẽ có

13

tinh thần tương trợ theo kiểu che giấu những vi phạm của đồng nghiệp, cùng nhau vi
phạm chính sách của công ty và qua mặt cấp trên.
Cuối cùng là hiện nay chúng ta còn thấy một kiểu làm việc phi đạo đức của người
bán hàng như trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ chẳng hạn, họ sẽ cố tình thu phí khá nhiều
để chiếm đoạt tiền của khách hàng hay chiếm dụng tiền công nợ của công ty (thường rơi
vào những người có vị trí được giao khu vực quản lý).
Trên đây là một số tình huống về đạo đức đáng suy ngẫm khi một người quyết
định lựa chọn công việc là bán hàng. Các tình huống này trong thực tế đã từng xảy ra và
ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty cũng như làm xấu đi hình ảnh của người bán hàng
nói chung. Tuy nhiên, với những cảnh báo rõ ràng và sự tự chủ bản thân, những người
làm công việc bán hàng phải cố tránh các tình huống này để có thể có được con đường sự
nghiệp vững vàng và vinh quang.

2. Quản trị bán hàng
2.1 Khái niệm
Quản trị bán hàng là hoạt đông quản trị của những người thuộc lực lượng quản lý
bán hàng của công ty bao gồm những hoạt động chính như phân tích, lập kế hoạch, thực
hiện và kiểm tra hoạt động bán hàng. Như vậy, quản trị bán hàng là một tiến trình kết hợp
chặt chẽ từ việc thiết kế chiến lược cho nhân viên bán hàng thiết lập mục tiêu cho nhân
viên bán hàng đến việc tuyển dụng, huấn luyện, giám sát và đánh giá kết quả công việc
của nhân viên bán hàng.
Tùy thuộc vào mỗi công ty, cấp độ thấp nhất của ngạch quản lý bán hàng có thể
bao gồm nhiều chức vụ khác nhau như quản lý theo ngành hàng, quản lý theo khu vực
hay giám sát mại vụ… và dù có mang tên gì đi chăng nửa thì họ cũng là người trực tiếp
giám sát công việc của nhân viên bán hàng và có trách nhiệm báo cáo công việc cho cấp
quản lí bán hàng cao hơn trong công ty như giám đốc kinh doanh hay trưởng phòng mãi
vụ… những người thuộc đội ngủ quản lí lực lượng bán hàng có thể có nhiều cấp độ chức
vụ khác nhau hay số lượng khác nhau tùy thuộc vào quy mô và chiến lược của mỗi công

14

ty; tuy nhiên, họ đều có chung nhiệm vụ là xây dựng và phát triển lực lượng bán hàng cho
công ty một cách tích cực và hiệu quả nhất nhằm đạt mục tiêu chung của tổ chức.
2.2 Mục tiêu của công tác quản trị bán hàng
Hoạt động của lực lượng bán hàng mang ý nghĩa quan trọng và là mũi nhọn tấn
công chủ yếu của doanh nghiệp nhằm xâm nhập và chiếm lĩnh thị trường để đạt được mục
tiêu về mặt doanh số của doanh nghiệp. Các công ty thành công đều có những mục tiêu rõ
ràng trong công tác quản trị bán hàng và những chiến lược cụ thể để đạt được mục tiêu.
Mặc dù những mục tiêu trong từng giai đoạn hay từng ngành hàng có thể khác nhau, song
về cơ bản sẽ gồm hai loại là mục tiêu nhân sự hay hướng vào con người và mục tiêu
hướng vào doanh số, lợi nhuận.
Mục tiêu về nhân sự: liên quan đến quá trình tuyển chọn nhân sự với những tiêu
chuẩn được xây dựng khá kỹ lưỡng và rõ ràng, quá trình bồi dưỡng và đào tạo về chuyên
môn, kỹ năng và cách thức quản lý tốt nhất đối với lực lượng bán hàng. Để đạt được mục
tiêu chung của công ty và mục tiêu riêng của bộ phận bán hàng thì cần phải có lực lượng
bán hàng hết sức năng động, nhiệt tình, có năng lực và trách nhiệm với công việc cũng
như sự đóng góp gắn bó tích cực vào tổ chức và hoạt động chung của toàn tổ chức. Như
vậy, công việc của đội ngũ quản lý là bằng mọi cách phải thu hút, tuyển dụng và đào tạo
được một lực lượng bán hàng chuyên nghiệp cũng như có chính sách thưởng phạt hợp lý
với một phong cách lãnh đạo và quản trị đầy tính thuyết phục. Để làm được điều này thì
trọng tâm vẫn là mối quan hệ giữa con người với con người mà cụ thể là giữa người quản
lý và nhân viên của mình với sự nỗ lực của cả hai phía. Sự phối hợp nhịp nhàng và tinh
thần làm việc tập thể với hiệu suất cao sẽ đem lại sự thành công cho hoạt động kinh doanh
của bộ phận bán hàng.
Như vậy, một người quản lý bán hàng sẽ được đánh giá dựa trên cách thức tuyển
chọn, đào tạo, bố trí phân công đúng người đúng việc cũng như cung cách quản lý giám
sát và động viên khuyến khích tinh thần chung của nhân viên trong lực lượng bán hàng.
Thông qua những hoạt động như trên, mục tiêu thứ nhất – hướng về nhân sự – đã được
phát huy theo một phương thức phù hợp nhất.

15

Mục tiêu về doanh số, lợi nhuận: để đạt được mục tiêu về doanh số thì ngay từ
người giám sát bán hàng ở cấp thấp nhất cũng như các cấp quản lí bán hàng cũng phải
biết rõ về mục tiêu doanh số của tổ chức và doanh số của bộ phận mình đang quản lý. Họ
cần đôn đốc nhân viên và có chiến lược hành động thật cụ thể; bên cạnh đó, người quản lý
bán hàng ở cấp cao hơn cần có những cách thức kiểm soát và kích thích người giám sát
bán hàng. Như vậy, mục tiêu chung của công ty về doanh số và lợi nhuận mới thực sự
phát huy và tiến triển tốt qua từng thời kỳ.
Thông qua doanh số và lợi nhuận, Ban giám đốc có thể xác định một cách rõ nét
nhất thành quả làm việc của bộ phận bán hàng và có được những chính sách động viên
hay điều chỉnh kịp thời. Đây là mục tiêu không thể thiếu và mang ý nghĩa quan trọng đối
với hoạt động quản trị bán hàng.
2.3 Chiến lược tổng thể và hoạt động quản trị bán hàng
Giữa chiến lược tổng thể và quản trị bán hàng có mối tương quan chặt chẽ với
nhau. Để xây dựng và phát triển lực lượng bán hàng thì cấp quản lý phải nắm rõ chiến
lược tổng thể và cách thức tham gia vào chiến lược chung của công ty. Như vậy, để hiểu
rõ quan hệ giữa hoạt động quản trị bán hàng và chiến lược tổng thể thì chúng ta phải lần
lượt xem xét các vấn đề sau:
Cấu trúc của công ty: Trong chiến lược tổng thể chung của công ty, bộ phận bán
hàng có một vị trí khá quan trọng. Bộ phận này thường đi theo cấu trúc hình tháp và cũng
nằm trong cấu trúc tổ chức chung của công ty. Tuy các công ty có thể có quy mô lớn nhỏ
khác nhau nhưng nhìn chung thì đều có chung một loại mô hình tương tự như hình dạng
của kim tự tháp. Đỉnh của hình tháp này thông thường là Ban giám đốc hoặc Hội đồng
quản trị – đây là những người đặt mục tiêu và chiến lược chung cho toàn công ty. Cấp tiếp
theo đó là các trưởng phòng hoặc phó giám đốc chức năng có nhiệm vụ chính là căn cứ
vào chiến lược chung sẽ đề ra các hoạt động và mục tiêu cho cấp thừa hành
của mình. Cấp tiếp theo của kim tự tháp sẽ là cấp quản lý theo từng nhóm
hay còn gọi là quản lý trung gian và cuối cùng là các nhân viên kinh
doanh.

16

Chủ tịch HĐQT
Ban GĐ

Trưởng các phân ban
Phó GĐ chức năng

Quản lý trung gian

Quản lý cấp thấp hơn
Nhân viên chức năng

Hình 1.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của công ty theo ngạch bán hàng
Chiến lược tổng thể và quản trị bán hàng: Chiến lược tổng thể phản ánh những đánh giá
của công ty về điều kiện và những cơ hội của thị trường để từ đó đưa ra những chính sách
đáp ứng thị trường một cách hiệu quả. Chiến lược tổng thể sẽ tạo ra hướng phát triển mà
công ty phải đi theo trong môi trường kinh doanh cụ thể; đồng thời hướng dẫn cho việc
phân bổ các nguồn lực một cách hợp lý và đưa ra cách thức phối hợp giữa các bộ phận
trong một công ty để cùng đi đến mục tiêu.
Bất kỳ sản phẩm của doanh nghiệp nào ra đời cũng trải qua một số giai đoạn nhất
định khi chiếm lĩnh và phát triển thị phần. Như vậy, trong những giai đoạn này, chính
sách về lực lượng bán hàng sẽ được thực hiện như thế nào? Để hiểu rõ điều này, chúng ta
lần lượt xem xét những mục tiêu và chính sách bán hàng trong từng giai đoạn như sau:
Giai đoạn xây dựng thị phần: giai đoạn này cũng giống như giai đoạn giới thiệu
trong chu kỳ sống của sản phẩm. Mục tiêu bán hàng cơ bản trong giai đoạn này là cố gắng
gia tăng được doanh số và thiết lập quan hệ chặt chẽ với các điểm phân phối; như vậy
trong giai đoạn này, nhiệm vụ trọng yếu của lực lượng bán hàng là tiếp xúc khách hàng
tiềm năng, khách hàng mới, quan hệ chặt chẽ và kiểm soát tốt các điểm phân phối đại lý
về giá cả và doanh số, cung ứng dịch vụ hỗ trợ một cách kịp thời nhất đồng thời thu thập
các thông tin và phản hồi từ thị trường càng đầy đủ càng tốt… Nhà quản trị trong giai

17

đoạn này phải có chính sách cụ thể về lương theo hiệu quả và các khuyến khích khác đặc
biệt dành cho những nhân viên vượt chỉ tiêu và đẩy mạnh việc tiêu thụ các sản phẩm mới.
Giai đoạn duy trì: Giai đoạn này cũng giống như giai đoạn tăng trưởng trong chu
kỳ sống sản phẩm. Mục tiêu bán hàng cơ bản trong giai đoạn này là duy trì doanh số và
củng cố vị trí trong thị trường, quan hệ thêm với một số điểm bán mới. Lực lượng bán
hàng cần phải tập trung giữ được thị phần và lợi nhuận thông qua những khách hàng hiện
tại, do vậy cần cung ứng cho loại khách hàng chiếm ưu thế này dịch vụ với chất lượng tối
ưu. Riêng đối với khách hàng tiềm năng thì lực lượng bán hàng cần xác định loại khách
triển vọng nhất để tiếp cận và theo đuổi. Trong giai đoạn này chính sách cho lực lượng
bán hàng sẽ là lương cộng hoa hồng và tiền thưởng dựa trên khả năng giữ vững thị phần
và gia tăng khách hàng.
Giai đoạn thu hoạch: Tương tự như giai đoạn bão hòa của chu kỳ sống sản phẩm.
Lúc này mặc dù lợi nhuận vẫn còn cao nhưng theo đánh giá chung thì cơ hội kinh doanh
sẽ suy giảm và thị trường cạnh tranh gay gắt; do vậy mục tiêu của doanh nghiệp là làm
sao thu hoạch càng nhiều càng tốt trước khi rút lui khỏi thị trường. Mục tiêu bán hàng chủ
yếu trong giai đoạn này là cắt giảm chi phí bán hàng và tập trung vào những khách hàng
lớn nhất, mang lại lợi nhuận cao nhất. Nhân viên bán hàng cần xem xét khách hàng nào là
quan trọng nhất để tiếp xúc và phục vụ cho hợp lý, loại bỏ những khách hàng kém quan
trọng và kiểm soát tốt về chi phí. Như vậy, về phía công ty lúc này nên khai thác tối đa
sản phẩm, chặt chẽ trong các chi tiêu, lương sẽ là khoản chính được trả cho nhân viên và
sẽ có thưởng cho những nhân viên đạt được lợi nhuận cao trong khu vực hoặc nhóm
khách hàng mà mình phụ trách.
Giai đoạn gạt bỏ: Đây là giai đoạn mà cơ hội kinh doanh hầu như không còn dù
trong mục tiêu ngắn hạn hay dài hạn. Giai đoạn này, công ty phải quyết định rút lui như
thế nào cho ít bất lợi nhất – đây cũng chính là giai đoạn kết thúc của vòng đời sản phẩm.
Như vậy mục tiêu bán hàng trong giai đoạn này chính là giảm tối thiểu chi phí bán hàng,
giảm hàng dự trữ. Khi tiếp xúc với khách hàng, nhân viên cần cố gắng giảm lượng hàng
tồn kho và dự trữ xuống và thậm chí trong một số trường hợp, họ cần phải tìm nguồn

18

cung cấp mới cho những khách hàng còn cần sản phẩm này. Ở giai đoạn này, lương là
chính sách cơ bản của nhân viên bán hàng.
Hình 1.3: Các giai đoạn phát triển của chiến lƣợc Quản trị bán hàng

Giai đoạn xây dựng thị phần

Giai đoạn duy trì

Giai đoạn thu hoạch

Giai đoạn gạt bỏ

2.4 Thiết kế mô hình lực lượng bán hàng
Lực lượng bán hàng là cầu nối quan trọng giữa công ty và thị trường. Lực lượng
bán hàng của các công ty kinh doanh các mặt hàng khác nhau hay có quy mô khác nhau
có thể được tổ chức dưới các hình thức khác nhau. Lực lượng bán hàng được chia làm ba
loại: lực lượng nhân viên bán hàng của công ty, đại lý và lực lượng hỗn hợp.
Lực lượng bán hàng của công ty: Bao gồm tất cả những nhân viên tham gia trực
tiếp trong công tác bán hàng. Lực lượng này gồm hai loại: bên trong và bên ngoài.
Lực lượng bán hàng bên trong hầu hết lực lượng này thường tập trung tại văn
phòng và ít khi tiếp xúc trực diện với khách hàng. Phần lớn họ liên lạc với khách hàng
qua điện thoại, với trách nhiệm chủ yếu là xúc tiến cho hoạt động bán hàng hay cung cấp
các dịch vụ hỗ trợ sau bán hàng, theo dõi các đơn hàng, kiểm soát hàng dự trữ, tồn kho…
Lực lượng này có thể được dùng như là lực lượng chính yếu tại công ty hoặc là lực lượng
hỗ trợ mạnh mẽ cho lực lượng bán hàng bên ngoài.
19

Lực lượng bán hàng bên ngoài thường được tổ chức theo vùng địa lý. Nhân viên
bán hàng có trách nhiệm tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, thông thường là tại địa điểm
làm việc của khách hàng. Đây là lực lượng được dùng khá phổ biến trong các ngành hàng
tiêu dùng, dịch vụ và hàng công nghiệp. Lực lượng này thường khá đông đảo. Họ thường
được đào tạo khá bài bản, am hiểu tốt về sản phẩm và thường có tinh thần cầu tiến, mong
muốn có thu nhập tốt và cơ hội thăng tiến; do vậy cần thiết lập chính sách và cách thức
quản lý sao cho hiệu quả nhất là công việc rất cần thiết của những nhà quản trị.
Đại lý theo hợp đồng: Có nhiều dạng đại lý nhưng nhìn chung họ đều là những
nhà kinh doanh hoạt động tương đối độc lập, với công việc là đại diện cho nhà sản xuất và
thường hưởng hoa hồng đại lý. Các đại lý của các công ty có thể có tên gọi, quy mô khác
nhau, song đều có những đặc điểm chung như: bán hàng để được hưởng hoa hồng, cam
kết về doanh số dựa trên cơ sở hợp đồng, được hưởng một số ưu đãi nhất định từ nhà sản
xuất như chính sách khuyến mãi hay giao hàng. Những đại lý thường đã được phân chia
khu vực đại lý rõ ràng, có lực lượng bán hàng tại chỗ khá thường xuyên nên sẽ đảm bảo
số lượng khách hàng trong vùng khá nhanh chóng; nếu tự thân công ty xâm nhập vào
những khu vực địa lý này thì khó khăn và mất công hơn nhiều đặc biệt là đối với những
sản phẩm mới. Như vậy, việc sử dụng đại lý thường sẽ giúp cho công ty tiết kiệm chi phí,
xâm nhập thị trường thuận lợi hơn và quản lý hiệu quả hơn đối với các mạng lưới phân
phối.
Lực lượng bán hàng hỗn hợp: Khá nhiều công ty sử dụng loại hình lực lượng
bán hàng hỗn hợp để nhanh chóng chiếm lĩnh, bao phủ thị trường. Công ty sử dụng cả lực
lượng bán hàng của công ty và cả mạng lưới đại lý để xâm nhập nhiều loại thị trường
khác nhau. Chẳng hạn, một công ty cung ứng các sản phẩm vật liệu xây dựng và trang trí
nội thất có thể sử dụng lực lượng bán hàng của công ty để tiếp cận và cung ứng hàng hóa
cho các nhà thầu chủ chốt tại địa bàn thành phố, còn đối với những khu vực địa lý còn lại
như vùng ven và các tỉnh thì công ty sử dụng các đại lý tại chỗ. Mô hình này được duy trì
khá hiệu quả khi công ty huấn luyện tốt nhân viên của mình và cung cấp chính sách tốt
cho hệ thống các đại lý.
2.5 Các mô hình tổ chức lực lƣợng bán hàng
20